Chỉ số ô nhiễm không khí là gì?

Bạn đang thắc mắc không khí mình đang hít thở mỗi ngày có thực sự sạch? Làm thế nào để biết được mức độ ô nhiễm và bảo vệ sức khỏe của gia đình? Câu trả lời nằm ở việc hiểu rõ chỉ số ô nhiễm không khí. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn mọi thông tin cần thiết, từ cách đọc chỉ số AQI đến các biện pháp phòng ngừa thiết thực.

1. Chỉ số ô nhiễm không khí (AQI) là gì?

Chỉ số ô nhiễm không khí, hay còn gọi là Chỉ số chất lượng không khí (AQI – Air Quality Index), là một thông số kỹ thuật được quy đổi từ nồng độ của các chất gây ô nhiễm chính trong không khí. Chỉ số này hoạt động như một thước đo đơn giản hóa để cảnh báo cho cộng đồng về tình trạng không khí và mức độ ảnh hưởng tiềm ẩn đến sức khỏe con người.

Một cách dễ hiểu, AQI chính là công tắc báo động cho sức khỏe hô hấp của bạn. Nó chuyển đổi các dữ liệu phức tạp về nồng độ nhiều loại chất ô nhiễm thành một con số duy nhất, thang điểm và mã màu dễ nhớ. Chỉ số AQI càng cao, chất lượng không khí càng kém.

2. Các yếu tố đo lường chỉ số chất lượng không khí

Cơ quan Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ (EPA) xác định chỉ số chất lượng không khí (AQI) thông qua năm loại ô nhiễm không khí then chốt:

• Bụi mịn PM2.5: Các hạt bụi siêu nhỏ có đường kính ≤ 2.5 micron. Đây thường là tác nhân chính gây ô nhiễm tại các thành phố lớn của Việt Nam. Chúng sinh ra từ khí thải xe cộ, hoạt động công nghiệp, đốt rơm rạ và xây dựng. PM2.5 có khả năng xâm nhập sâu vào phế nang phổi, thậm chí vào máu, gây ra các bệnh lý hô hấp và tim mạch nghiêm trọng.
• Bụi mịn PM10: Các hạt bụi có kích thước ≤ 10 micron. Dù không nguy hiểm bằng PM2.5, chúng vẫn có thể gây kích ứng mắt, mũi, họng.
• Ozone (O3): Một loại khí hình thành từ phản ứng hóa học dưới ánh nắng mặt trời. Ozone ở tầng mặt đất là chất gây hại, gây kích ứng đường hô hấp, ho, tức ngực.
• Nitrogen Dioxide (NO2): Chủ yếu đến từ quá trình đốt cháy nhiên liệu (xe cộ, nhà máy điện), gây viêm phổi và làm trầm trọng thêm các bệnh hen suyễn.
• Sulfur Dioxide (SO2): Phát thải từ việc đốt than, dầu, gây ra các vấn đề về hô hấp và hình thành mưa axit.

3. Phân tích thang đo & ý nghĩa chỉ số AQI

Thang đo AQI được chia thành các mức độ với mã màu trực quan, giúp bạn dễ dàng nhận biết tình trạng không khí:

• Tốt (0 – 50) – Xanh lá: Chất lượng không khí tốt, mức độ ô nhiễm không gây nguy hiểm
• Trung bình (51 – 100) – Vàng: Chất lượng không khí chấp nhận được. Tuy nhiên, một số ít người nhạy cảm (người già, trẻ em, người mắc bệnh hô hấp) có thể bị ảnh hưởng nhẹ.
• Kém (101 – 150) – Cam: Nhóm người nhạy cảm có thể gặp các vấn đề sức khỏe. Người bình thường ít bị ảnh hưởng.
• Xấu (151 – 200) – Đỏ: Mọi người đều có thể bắt đầu bị ảnh hưởng về sức khỏe. Nhóm người nhạy cảm có nguy cơ bị ảnh hưởng cao hơn.
• Rất xấu (201 – 300) – Tím: Cảnh báo sức khỏe khẩn cấp. Toàn bộ dân số có khả năng cao chịu tác động nghiêm trọng.
• Nguy hại (>300) – Đỏ tía: Mức cảnh báo cao nhất. Mọi người đều có nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Ngoài hệ thống phân cấp 6 bậc này, một số quốc gia cũng sử dụng hệ thống riêng. Tại Hàn Quốc, chỉ số chất lượng không khí toàn diện (Comprehensive Air-Quality Index, CAI) được phân làm 4 bậc là Tốt – Trung bình – Không lành mạnh – Gây hại. Ở Vương Quốc Anh, các thông số được đo riêng và phân làm 10 cấp để các nhà nghiên cứu môi trường và người dân có thể theo dõi một cách cụ thể và dễ hiểu nhất.

4. Tra cứu chỉ số ô nhiễm không khí

Bạn có thể dễ dàng theo dõi chỉ số AQI tại khu vực mình sinh sống thông qua các công cụ sau:

Ứng dụng di động

• AirVisual (IQAir): Cung cấp dữ liệu theo thời gian thực, dự báo AQI, và bảng xếp hạng thành phố ô nhiễm.
• Plume Labs: Giao diện thân thiện, cung cấp chỉ số “thời điểm tốt nhất trong ngày” để ra ngoài.
• Các ứng dụng thời tiết: Weather Underground hoặc Apple Weather đã tích hợp sẵn chỉ số AQI.
• Hệ thống quản lý chất lượng không khí AirNow của Puritrak: Cho phép theo dõi trực tiếp chất lượng không khí cả trong nhà và ngoài trời một cách chính xác.

Trang web uy tín:

• AirVisual (IQAir): Cung cấp bản đồ chất lượng không khí toàn cầu trực quan.
• WAQI.info: Dự án cộng đồng mở cung cấp dữ liệu theo thời gian thực từ các trạm quan trắc trên khắp thế giới.
• Cổng thông tin quan trắc môi trường của Tổng cục Môi trường Việt Nam: Cung cấp dữ liệu chính thống từ các trạm quan trắc trong nước.

4. Biện pháp bảo vệ sức khỏe theo từng mức AQI

Tùy thuộc vào chỉ số ô nhiễm không khí, bạn nên có các biện pháp bảo vệ phù hợp:

• Vàng (Trung bình): Nhóm người nhạy cảm nên hạn chế hoạt động ngoài trời kéo dài.
• Cam (Kém): Nhóm người nhạy cảm nên hạn chế ra ngoài. Người bình thường nên giảm các hoạt động mạnh ngoài trời.
• Đỏ (Xấu), Tím (Rất xấu) và Đỏ tía (Nguy hại):
  • Hạn chế ra ngoài: Tất cả mọi người, đặc biệt là nhóm nhạy cảm, nên ở trong nhà.
  • Đóng cửa sổ: Ngăn không khí ô nhiễm xâm nhập vào nhà.
  • Sử dụng máy lọc không khí: Chọn máy có màng lọc HEPA để lọc bụi mịn PM2.5 hiệu quả.
  • Đeo khẩu trang đạt chuẩn: Khi bắt buộc phải ra ngoài, hãy sử dụng khẩu trang N95/KN95 hoặc khẩu trang y tế có khả năng lọc bụi mịn.

Xem thêm: Các sản phẩm máy lọc không khí & thiết bị quản lý chất lượng không khí của Puritrak

Theo dõi chỉ số ô nhiễm không khí (AQI) hàng ngày là thói quen cần thiết để chủ động bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình. Bằng cách hiểu rõ ý nghĩa của chỉ số AQI và áp dụng các biện pháp phòng ngừa kịp thời, bạncó thể giảm thiểu những tác hại do không khí ô nhiễm gây ra.

Trên đây là lời giải đáp cho câu hỏi “Chỉ số ô nhiễm không khí là gì?”. Cần hỗ trợ thông tin về máy lọc không khí vui lòng liên hệ thông tin bên dưới bộ phận kỹ thuật của Puritrak sẽ hướng dẫn giải đáp thắc mắc cho bạn. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết!

Sản phẩm và dịch vụ Puritrak:

• Thiết bị đo chất lượng không khí trong nhà
• Thiết bị quan trắc ngoài trời
• Giải pháp lọc không khí AQM

Thông tin liên hệ:

• Hotline: 0904.800.006
• Website: puritrak.com
• Email: [email protected]
• Fanpage: Puritrak